De kracht van Allium sativum

Sinds jaar en dag wordt Allium sativum, ofwel knoflook, preventief ingezet als gezondheidsbevordering middel. Het is bekend dat het al meer dan 5000 jaar geleden werd gebruikt in onder andere Egypte, Griekenland, China en India. Het staat niet voor niks in grootmoeders lijst van middeltjes voor preventie en herstel. Naast de preventieve toepassingen kan knoflook ook therapeutisch worden ingezet, zo verlaagt het de bloeddruk [1] en is het in staat de bloedsuikerspiegel te verlagen [2]. Maar het eten van rauwe knoflook, de rijkste bron van gezondheidsbevorderende componenten, is niet voor iedereen weggelegd.

De belangrijkste component in knoflook is alliine (S-allyl-L-cysteïnesulfoxide), dit is een van de unieke zwavelhoudende verbindingen die knoflook rijk is. Tijdens de bereiding van knoflook wordt alliine omgezet in allicine (diallylthiosulfinaat). Door het snijden en kneuzen van de knoflookteentjes breken de celwanden waardoor het enzym alliinase in contact komt met alliine en de omzetting tot allicine mogelijk is [3, 4]. Vervolgens wordt allicine omgezet in meer dan honderd werkzame metabolieten. Door de instabiliteit en vluchtigheid van de bioactieve zwavelhoudende componenten kan verdere bereiding de compositie en werkzaamheid beïnvloeden, zo neemt de concentratie zwavelhoudende verbindingen af als knoflook wordt bewaard [4] of verhit [5].

Door het fermenteren van knoflook kan de concentratie actieve zwavelhoudende bestanddelen worden verhoogd. Verse knoflook wordt bij hogere temperatuur en luchtvochtigheid tot wel 20 maanden lang gefermenteerd. Tijdens deze periode kleurt de knoflook donkerder. De donker gekleurde knoflook wordt ook wel zwarte knoflook genoemd. Zwarte gefermenteerde knoflook is rijk aan gunstige metabolieten, waaronder S-allylcysteïne, in stabiele vorm met een hoge biologische beschikbaarheid.

Tijdens de fermentatie verliest de knoflook haar sterke geur en smaak, wat voor veel mensen een voordeel is ten opzichte van verse knoflook. Bovendien kan verse knoflook soms gastro-intestinale bijwerkingen veroorzaken. Dit is niet tot nauwelijks aan de orde bij gefermenteerde knoflook. Tot op heden zijn er bovendien geen interacties waargenomen met andere medicatie en het is veilig voor gebruik bij hogere doseringen.

De aanmaak van de zwavelhoudende verbindingen is onderdeel van het natuurlijke afweersysteem van knoflook en beschermt de plant tegen pathogenen. Deze natuurlijke insecticiden beschermen niet alleen de plant maar kunnen ook worden ingezet om de afweer van ons lichaam te ondersteunen. De groei van zowel gram-positieve als gram-negatieve bacteriën wordt geremd doordat de zwavelverbindingen van knoflook reageren met bacteriële enzymen die essentieel zijn voor de groei van het micro-organisme. Hierdoor is het een effectief middel om de weerstand te ondersteunen [7, 8]. Bij schimmels en gisten veroorzaakt knoflook schade aan de celmembranen en organellen. Deze schade remt de groei en doodt de pathogeen [7, 8]. Knoflookextracten zijn bijvoorbeeld effectief bewezen tegen groei van candida schimmels [9].

Naast de directe antimicrobiële werking heeft knoflook ook een positieve invloed op het immuunsysteem door te functioneren als antioxidant. Bovendien beïnvloedt knoflook de activiteit van immuuncellen waaronder macrofagen [10], lymfocyten [11] en NK-cellen [12] en vermindert knoflook de aanmaak van ontstekingsbevorderende eicosanoïden door het remmen van het enzym cyclo-oxygenase [5].

De werking van S-allylcysteïne voor therapeutische doeleinden is in veel studies onderzocht. Zo kan gefermenteerde knoflook, dat rijk is aan S-allylcysteïne, worden ingezet:

-         Tegen te hoge bloeddruk [1].

-         Tegen de invloed van zonlicht [13]

-         Ter beïnvloeding van de pathogenese en progressie van atherosclerose [3]

-         Ter ondersteuning van een gezond microbioom [14]

-         Om cognitieve veroudering tegen te gaan [14]

-         Ter bescherming tegen lipidenperoxidatie [15]

-         Voor een leverbeschermend effect [3]

-         Tegen virussen en parasieten [3, 7, 8]

Bovendien wordt het onderzocht in verband met neurodegeneratieve aandoeningen zoals de ziekte van alzheimer [16, 17]. De stof wordt in verband gebracht met vermindering van de neuroinflammatie en vermindering van de afbraak van synapsen. Gefermenteerde knoflook, een bron rijk aan S-allylcysteïne wordt daarom ook wel aangemerkt door onderzoekers als preventief en therapeutisch middel bij Alzheimer [16]. Voor meer informatie over onder andere de werking en toepassingen van Allium sativum lees ook de monografie.

Het gezonde imago en het veelzijdige gebruik van knoflook maakt het uitermate geschikt als preventief en therapeutisch middel. Het gebruik van een gefermenteerd knoflook extract kan in vele gevallen uitkomst bieden. Zo is het rijk aan de unieke zwavelhoudende componenten die een natuurlijk antimicrobieel en immuun regulerend effect hebben, maar heeft het niet de scherpe geur en smaak van verse knoflook. Bovendien biedt een gestandaardiseerd extract therapeutische stabiliteit, wat met de instabiliteit van de actieve bestanddelen in knoflook zeker gewenst is.

[1]           Ried K, Frank OR, Stocks NP. Aged garlic extract reduces blood pressure in hypertensives: a dose-response trial. Eur J Clin Nutr 2012; 67: 64–70.

[2]          Saravanan G, Ponmurugan P. Beneficial Effect of S-allylcysteine (SAC) on Blood Glucose and Pancreatic Antioxidant System in Streptozotocin Diabetic Rats. Plant Foods Hum Nutr 2010; 65: 374–378.

[3]          Bayan L, Koulivand PH, Gorji A. Garlic: a review of potential therapeutic effects. Avicenna J Phytomed 2014; 4: 1–14.

[4]          Lawson LD. Garlic: A Review of Its Medicinal Effects and Indicated Active Compounds. In: Phytomedicines of Europe. American Chemical Society, pp. 176–209.

[5]          Ali M, Thomson M, Afzal M. Garlic and onions: their effect on eicosanoid metabolism and its clinical relevance. 2000; 19.

[6]          Elosta A, Slevin M, Rahman K, et al. Aged garlic has more potent antiglycation and antioxidant properties compared to fresh garlic extract in vitro. Sci Rep 2017; 7: 39613.

[7]           El-Saber Batiha G, Magdy Beshbishy A, G. Wasef L, et al. Chemical Constituents and Pharmacological Activities of Garlic (Allium sativum L.): A Review. Nutrients 2020; 12: 872.

[8]          Ankri S, Mirelman D. Antimicrobial properties of allicin from garlic. Microbes and Infection 1999; 1: 125–129.

[9]          Li W-R, Shi Q-S, Dai H-Q, et al. Antifungal activity, kinetics and molecular mechanism of action of garlic oil against Candida albicans. Scientific Reports 2016; 6: 22805.

[10]        Kim K-M, Chun S-B, Koo M-S, et al. Differential regulation of NO availability from macrophages and endothelial cells by the garlic component S-allyl cysteine. Free Radical Biology and Medicine 2001; 30: 747–756.

[11]         Liu C-T, Su H-M, Lii C-K, et al. Effect of Supplementation with Garlic Oil on Activity of Th1 and Th2 Lymphocytes from Rats. Planta Med 2009; 75: 205–210.

[12]        Wang D, Feng Y, Liu J, et al. Black garlic (Allium sativum) extracts enhance the immune system. Med Aromat Plant Sci Biotechnol 2010; 1–4.

[13]        Kim HK. Garlic Supplementation Ameliorates UV-Induced Photoaging in Hairless Mice by Regulating Antioxidative Activity and MMPs Expression. Molecules 2016; 21: 70.

[14]        Behera J, Kelly KE, Tyagi N. Altered Non-Coding RNA-Histone Acetylation Regulatory Circuit Is Associated With Cognitive Impairment via Gut Dysbiosis in Aging Mice. The FASEB Journal 2019; 33: 714.3-714.3.

[15]        Munday JS, James KA, Fray LM, et al. Daily supplementation with aged garlic extract, but not raw garlic, protects low density lipoprotein against in vitro oxidation. Atherosclerosis 1999; 143: 399–404.

[16]        Ray B, Chauhan NB, Lahiri DK. The ‘aged garlic extract:’ (AGE) and one of its active ingredients S-allyl-L-cysteine (SAC) as potential preventive and therapeutic agents for Alzheimer’s disease (AD). Curr Med Chem 2014; 18: 3306–3313.

[17]         Mathew BC, Biju RS. Neuroprotective Effects of Garlic A Review. Libyan J Med; 12.