Mediterraan dieet bij hart- en vaatziekten

Hart- en vaatziekten zijn nog altijd een van de belangrijkste doodsoorzaken in ons land. Het endotheel, dat wil zeggen de cellaag die de binnenbekleding vormt van het hart, de bloedvaten en het lymfestelsel, speelt een rol bij hart- en vaatziekten. In die zin, dat een niet goed functionerend endotheel een risicofactor is voor de ontwikkeling van atherosclerose. De mate waarin het endotheel beschadigd is geraakt en daardoor minder goed functioneert, blijkt verder een factor waarmee het (opnieuw) optreden van een cardiovasculair event, zoals bijvoorbeeld een acute hartaanval, kan worden voorspeld.

De vraag die in dit onderzoek is gesteld, is de vraag of deze endotheelfunctie met voeding positief kan worden beïnvloed.

Onderzoekers van de Universiteit van Córdoba, het Koningin Sofia Universitair Ziekenhuis en het Maimonides Biomedisch Onderzoeksinstituut van Córdoba (IMIBIC) hebben recent een studie gepubliceerd waarin ze het effect van twee verschillende diëten op het endotheel hebben onderzocht [1].

Aan het onderzoek deden uiteindelijk 805 mensen mee die in het verleden een acuut myocardinfarct hadden gehad. Zij werden gerandomiseerd ingedeeld in twee groepen die elk een dieet kregen voorgeschreven. Zowel aan het begin als na een jaar werd de endotheelfunctie in beide groepen gemeten.

De onderzoekers keken daarbij naar de capaciteit van de vaten om te verwijden (vasodilatatie). Een goede vasodilatatiecapaciteit is belangrijk voor het hart- en vaatstelsel om zich aan te kunnen passen aan de steeds veranderende omstandigheden waaronder het lichaam moet functioneren. Denk bijvoorbeeld aan sporten of stressvolle situaties die het lichaam het hoofd moet bieden en die om een grotere doorbloeding vragen.

Ook werd in het onderzoek gekeken naar de mate waarin het endotheel was beschadigd bij de deelnemers, alsmede naar het vermogen van het endotheel om zich, met behulp van stamcellen, te herstellen.

Groep 1 kreeg het Mediterrane dieet voorgeschreven

De ene groep kreeg de instructie om het Mediterrane dieet te volgen. Zij moesten elke dag fruit en groenten eten, 3 keer per week peulvruchten eten, 3 keer per week vis eten, en 3 keer per week een portie noten eten. Ook moesten ze rijkelijk extra vierge olijfolie gebruiken. Verder moesten zij hun vleesconsumptie verminderen, met name rood vlees, en moest het eten van extra vetten in de vorm van margarine en boter worden vermeden, net als voeding met een hoog suikergehalte.

Hun dieet bestond hierdoor uit 35% vet, waarvan 22% enkelvoudig onverzadigd vet en minder dan 50% koolhydraten.

De andere groep kreeg de instructie om een dieet laag in vetten te eten. Zij moesten alle vormen van vet, zowel dierlijk als plantaardig, verminderen en hun inname van complexe koolhydraten vergroten. Ook zij moesten hun consumptie van (met name rood) vlees verminderen. Als ze zuivel nuttigden, dan moest dat magere zuivel zijn en zij mochten geen noten eten. De inname van zoetigheden en gebak moest worden gereduceerd. Hun dieet bestond op deze manier uit 28% vet, waarvan 12% enkelvoudig onverzadigd vet en meer dan 55% uit koolhydraten.

De onderzoekers stelden in hun onderzoek vast dat het Mediterrane dieet zorgde voor een verbeterde endotheelfunctie. De bloedvaten van de deelnemers die dit dieet volgden waren flexibeler in het aanpassen aan omstandigheden die om een grotere doorbloeding vroegen. Ook bleek het vermogen van het endotheel om zich te herstellen bij de deelnemers die het Mediterrane dieet volgden beter en was er een grote vermindering zichtbaar van de eerdere schade aan het endotheel. Dit gold zelfs voor de deelnemers die het onderzoek waren gestart met een forse disfunctie van het endotheel.

Dit onderzoek laat zien dat het Mediterrane dieet, zoals het in dit onderzoek vorm is gegeven, een mooie interventie kan zijn bij uw klanten die bekend zijn met hart- en vaatziekten. Het biedt hen mogelijkheden om de schade aan hun hart- en vaatwanden te herstellen en zo een betere hart- en vaatgezondheid te bereiken.

 [1]        Elena M. Yubero-Serrano, Carolina Fernandez-Gandara, Antonio Garcia-Rios, Oriol A.

Rangel-Zuñiga, Francisco M. Gutierrez-Mariscal, Jose D. Torres-Peña, Carmen Marin, Javier Lopez-Moreno, Justo P. Castaño, Javier Delgado-Lista, Jose M. Ordovas, Pablo Perez-Martinez, Jose Lopez-Miranda. Mediterranean diet and endothelial function in patients with coronary heart disease: An analysis of the CORDIOPREV randomized controlled trial. PLOS Medicine, 2020;17(9): e1003282 DOI: 10.1371/journal.pmed.1003282