Column Fien Demeulemeester: Lachen is hahahartstikke gezond

Onze docent Fien Demeulemeester heeft een column geschreven in PharmActueel! Ze vertelt in deze column waarom lachen zo gezond is. 

Lachen wordt wel eens de allerbeste therapie genoemd. Als er een medicijn op de wereld zou zijn dat dezelfde helende effecten heeft als lachen dan zou dat in een mum van tijd uitgroeien tot een miljoenenindustrie. Dat lachen gezond is hoef ik niet te vertellen, maar hoe dat werkt is best wel boeiend. Wat doet het met ons lichaam? Hoe vaak en hoe hard moet je dan lachen om er gezonder van te worden? In deze column spitten we het voor je uit.

Wat valt er te lachen?

Lachen maakt deel uit van een universele taal die alle mensen herkennen. Het is een gezichtsuitdrukking die vooral geamuseerdheid, plezier en goedkeuring uitdrukt. Soms kan het weliswaar ook sarcastisch zijn en minachting uitdrukken. Deze nuance wordt door mensen vaak gemakkelijk opgepikt. Over het algemeen heeft het de bedoeling een bepaalde communicatie aan te gaan of een vertrouwensband op te bouwen met een ander persoon.

Kinderen en jongeren vinden dat lachen sterk, actief en luid moet zijn, terwijl ouderen geloven dat lachen vooral zacht en vriendelijker zou moeten zijn. Kies dus vooral het soort lachen dat bij je past. Dat kan zowel glimlachen zijn als bulderen van het lachen.

De manier waarop wordt gelachen, wordt bepaald door twee onafhankelijke neurale paden in de hersenen. De eerste bestaat uit een 'onvrijwillig' of 'emotioneel gedreven' systeem dat wordt aangestuurd door hersencentra zoals de amygdala, thalamus en de dorsale hersenstam. Het tweede bestaat uit een 'vrijwillig' systeem en vindt zijn oorsprong in de premotorische, frontale gebieden en leidt via de motorische cortex naar de ventrale hersenstam.

Oeroud communicatiemiddel

Deze systemen en de lachrespons lijken te worden gecoördineerd door een lachcoördinatiecentrum in de pons, een deel van de hersenstam. Of je nu per ongeluk spontaan in de lach schiet of er bewust voor kiest vriendelijk naar iemand te lachen, beide vormen zijn terug te brengen naar het oudste deel van ons brein, namelijk de hersenstam. Lachen is dus een oeroud en universeel communicatiemiddel onder de mensen.

Het vermogen om gezichtsuitdrukkingen zoals lachen te lezen is dan ook een aangeboren vaardigheid. Onderzoek heeft aangetoond dat pasgeboren baby's het vermogen hebben om gezichtsuitdrukkingen van glimlachen waar te nemen en te onderscheiden van andere uitdrukkingen. Het waarnemen van lachende gezichten door jonge kinderen heeft een sterk effect op hun welzijn. Zorg er wel voor dat jouw (glim)lach vooral authentiek en oprecht is. Als kinderen het slachtoffer worden van gemene acties van een volwassene terwijl deze lacht zullen ze zich dat levenslang herinneren, vertelt onderzoek.

Je hoeft geen grap te horen om te kunnen lachen

Lachen vertoont bovendien een sterke relatie met ziekte en gezondheid. Deze relatie werkt in beide richtingen, in die zin dat lachen een ziekte kan beïnvloeden op een positieve manier, en van bepaalde ziekten werd ook aangetoond dat ze het lachen beïnvloeden op een negatieve manier. Als je ziek bent, lach je minder snel dan je normaal zou doen. Toch is het een goed idee om proberen te lachen als je ziek bent, want eerder onderzoek heeft aangetoond dat lachen de afweerfunctie van het lichaam versterkt.

Het mooie is dat lachen geen contra-indicaties heeft en geen negatieve interacties vertoont met medicijnen. Het is dus altijd een goede keuze! De therapeutische werkzaamheid van het lachen is voornamelijk aanwezig bij spontaan lachen, getriggerd door externe stimuli of positieve emoties en zelf opgewekt lachen, beide met of zonder humor. Je hoeft dus geen grap te horen om te lachen! Gewoon spontaan lachen werkt al therapeutisch.

Vanwege persoonlijkheidsverschillen hebben sommige mensen de neiging om meer te lachen dan anderen. Het goede nieuws is dat, om de vruchten te plukken van het lachen, je niet de hele dag in een deuk hoeft te liggen. Maar dat regelmatig lachen gezondheidsvoordelen heeft op fysiologisch, mentaal, emotioneel en sociaal vlak.

Het maakt je sterk, slim, vrolijk en mooi. Wat wil je nog meer?

Veel onderzoek is reeds gedaan omtrent de gezondheidsvoordelen van lachen. Ten eerste is er een fysieke component aan lachen. Luidop lachen verbetert je opname van zuurstofrijke lucht, stimuleert je hart, longen en spieren. Het is dus als het ware een vorm van sport. Een lachend gezicht wordt door anderen ook als mooier bestempeld. Het is dus een gratis beautybehandeling!

Daarnaast heeft lachen ook cognitieve voordelen. In het bijzonder verbetert humor de prestaties van studenten door de aandacht te trekken en vast te houden, angst te verminderen, participatie te vergroten en de motivatie te vergroten. Lees dus alvast deze column met een lach op je gezicht, dan kan je het nog aandachtiger lezen en beter onthouden. Regelmatig lachen verhoogt ook sterk het emotioneel welzijn via afgifte van allerhande neurotransmitters en hormonen zoals endorfines. Als laatste is samen lachen ook een krachtig sociaal middel waarbij het mensen naar elkaar toe trekt en aan elkaar bindt.

Niet elke dag ben je in staat voldoende te lachen. Het leven is namelijk niet altijd rozengeur en maneschijn. Maar zelfs, en voornamelijk, in lastige tijden kan lachen je leven weer beter maken.

'A smile is a curve that sets everything straight’.